Schooltrauma bij hoogbegaafde kinderen verwijst naar negatieve ervaringen en emotionele schade veroorzaakt door onderstimulatie, niet passend onderwijsaanbod, sociale isolatie (pesten), en onbegrip in het schoolsysteem. Het kan leiden tot vervreemding, demotivatie en emotionele problemen. Specifieke ondersteuning en begrip zij cruciaal voor herstel en welzijn.
Onderstimulatie is een belangrijke factor. Begaafde kinderen hebben behoefte aan uitdaging, als het onderwijsaanbod niet voldoende stimulerend is, kunnen ze zich vervelen en gefrustreerd raken. Dit gebrek aan uitdaging kan leiden tot desinteresse, demotivatie en een gevoel van vervreemding.
Daarnaast kan sociale isolatie en pesten een rol spelen. Hoogbegaafde kinderen kunnen zich anders voelen dan hun leeftijdsgenoten en het moeilijk vinden om aansluiting te vinden. Ze kunnen zich eenzaam en buitengesloten voelen, wat kan leiden tot gevoelens van angst en depressie.
Bovendien kan onbegrip van leerkrachten en klasgenoten bijdragen aan het ontstaan van schooltrauma. Hoogbegaafde kinderen worden soms niet begrepen, onrealistisch beoordeeld of gestigmatiseerd vanwege hun intellectuele capaciteiten. Doordat zij buiten de groep komen te staan vervallen zij vaak in standje “overleven” waardoor zij ook niet meer in staat zijn om schoolse prestaties te leveren.
Om schooltrauma bij hoogbegaafde kinderen te voorkomen, is het belangrijk dat scholen en leerkrachten beter begrip krijgen over, en ondersteuning bieden aan deze groep kinderen. Differentiatie in het onderwijs, aangepaste lesprogramma’s en het creëren van een inclusieve omgeving zijn van cruciaal belang. Daarnaast is het van belang om het gehele schooljaar door te werken aan het vergroten van het begrip en de acceptatie van hoogbegaafdheid bij alle leerkrachten, klas/schoolgenoten en ouders.
Welke tekenen kunnen erop duiden dat een kind schade heeft opgelopen op school?
Kinderen met schooltrauma kunnen verschillend gedrag vertonen. Ze kunnen teruggetrokken zijn, weinig zelfvertrouwen tonen, angstig of depressief zijn. Ze kunnen zich verzetten tegen naar school gaan, school vermijden of fysieke symptomen zoals hoofdpijn of buikpijn hebben, slecht in slaap komen of niet door kunnen slapen. Daarnaast kunnen ze problemen hebben met concentratie en schoolse prestaties, moeite hebben met het aangaan van sociale relaties, of juist agressief gedrag vertonen als gevolg van opgebouwde frustraties. Ze kunnen ook hyperalert zijn en overreageren op situaties die hen herinneren aan het trauma. Deze gedragsuitingen kunnen variëren, afhankelijk van de individuele ervaringen en persoonlijkheidskenmerken van het kind.
Hoe kan ik helpen
Als coach/therapeut is het mijn doel om hoogbegaafde kinderen te helpen bij het voorkomen en verwerken van hun schooltrauma en hen te ondersteunen bij het opbouwen van veerkracht, zelfvertrouwen en een positieve mindset. Ik gebruik hier waar nodig IEMT voor maar werk ook met het creëren van kunst en het doen van spelletjes, waar vanuit ik de link leg naar het dagelijks leven en de weerstand die een kind daarbinnen ervaart.
Naast het leren kennen en begeleiden van het kind vind ik het belangrijk om ouders en onderwijzers/begeleiders te ondersteunen in hun zorgtaak rondom het kind. Dit kan onder meer bestaan uit psycho-educatie, het aanleren van effectieve communicatievaardigheden, het bieden van emotionele ondersteuning en het samenwerken aan een veilige en ondersteunende omgeving waarin het kind kan herstellen en weer opnieuw tot ontwikkeling kan komen. Ook ouders kunnen door het schooltrauma van hun kind vast komen te zitten in een eigen trauma. Ook dat trauma kan ik een plek geven.
